بیخطرترین ضد عفونی کننده دنیا آب اکسیژنه است

بی‌خطرترین ضدعفونی‌کننده طبیعی: آب اکسیژنه یا (پراکسید هیدروژن) یک ضدعفونی کننده عمومی و میکرب کشی قوی است. بیش تر به عنوان رنگ‌بر و سفیدکننده استفاده می‌شود. محلول‌های رقیق آن به عنوان دهان‌شوی و همین طور در برخی قطره‌های گوش برای خارج کردن موم گوش هم استفاده می‌شود. آب اکسیژنه برای پوست، کمی سمی است. برای اینکه این ماده خراب نشود، باید دور از نور و در شیشه‌های تیره نگهداری شود. 
H2O2 چیست؟
آب اکسیژنه یا (H2O2؛ پراکسید هیدروژن، بی‌خطرترین ضدعفونی‌کننده طبیعی) اولین بار  به وسیله آقای تنارد در سال 1818تهیه شد. وی با اسیدی کردن پراکسید باریم و خارج کردن آب اضافی از طریق تبخیر در خلاء موفّق به تهیه آب اکسیژنه شد. آب اکسیژنه خالص بی رنگ و در برخی موارد آبی کم رنگ به نظر می آید. دمای ذوب و جوش H2O2 به ترتیب -89°C  و  150°C می باشد. در 20°C در حالت مایع دارای دانسیته 1.438 است. در آب و الکل و اتر به هر نسبتی حل می شود. درجه اکسیداسیون اکسیژن در آب اکسیژنه برابر 1- است. پراکسید هیدروژن به صورت محلول 6%، 12%و یا 30%آن بیان می گردد که به صورت پراکسید هیدروژن 20 حجم، 40 حجم و یا 100 حجم نیز گفته می شود. ثابت دی الکتریک آب اکسیژنه بالا می باشد. مایع خالص آن در دمای 25°C، ε=93  و محلول آبی 60% آن ε=120  می باشد. بنابراین ترکیب جزء حلال های یونی کننده خیلی خوبی هستند ولی به علت قدرت اکسید کنندگی زیاد و نا پایداری، قدرت حل کنندگی آن ها محدود است. محلول مایع آب اکسیژنه به مرور طبق واکنش زیر به آب و اکسیژن تبدیل می شود.  2 H2O2  →  O2 + 2 H2O  در غیاب کاتالیزور سرعت تجزیه آب اکسیژنه بسیار ملایم است ولی در مقابل فلزاتی چون Pt، Ag و یا ترکیباتی چون MnO2 واکنش شدت می گیرد و به همین دلیل آب اکسیژنه را در ظروف غیر فلزی همراه با یک پایدار کننده مانند اوره نگهداری می کنند. برای پایدار کردن، آن را با موادی از قبیل اسيد فسفریک، اسيد سیتریک و گلیسرول که خاصیت ضد کاتالیزوری دارند، مخلوط می کنند. خاصیت اکسید کنندگی آب اکسیژنه به علت سهولت آزاد شدن يک اتم اکسیژن فعال است. H2O2  →  O + H2O  آب اکسیژنه به صورت یک اکسید کننده و یا احیا کننده در محیط های اسیدی و بازی می تواند به کار رود. آب اكسيژنه  خالص مایعی است بیرنگ  كه در بسیاری از خواص فیزیكی به آب شباهت دارد و حتی میزان تجمع آن از طریق پیوند هیدروژنی بیشتر بوده و 40%از آب سنگین‌تر است. آب اکسیژنه،  مایع ناروانی است که کمی آبی رنگ می‌باشد و با زحمت زیاد می‌توان آن را تهیه نمود. آب اکسیژنه‌ای که در داروخانه‌ها به اسم آب اکسیژنه رقیق فروخته می‌شود محلولی است از آب اکسیژنه در آب که در 100 قسمت آن سه قسمت آب اکسیژنه است و مانند آب بی‌رنگ و بی‌بو است و مزه تلخی دارد و کمی اسیدی است. آب اکسیژنه به مرور تجزیه و تبدیل به آب و اکسیژن می‌گردد. این عمل تجزیه در محیط بازی سریع تر و در محیط اسیدی کندتر تا در محیط خنثی صورت می‌گیرد. ممکن است که اگر مدّت مدیدی آب اکسیژنه را انبار کنند، به طور کامل تجزیه و تبدیل به آب گردد. بر اثر گرد بعضی اجسام عمل تخریب آب اکسیژنه تسریع می‌گردد، مانند؛ گرد بی‌اکسید منگنز و گرد فلزات و …  آب اكسیژنه دارای ثابت دی‌الكتریك بالا است و لیكن كاربرد آن به عنوان حلال یونیزه كننده به واسطه‌ی خاصیت اكسندگی قوی و تجزیه‌ی سریع آن در حضور حتی مقادیر جزئی از یونهای فلزات سنگین طبق واكنش زیر، محدود می‌شود: H2O2 = 2H2O + O2 تغییر انتالپی = 99-  kj/mol. پراکسید مشتقات پراکسید هیدروژن است که در آن به جای هر هیدروژن يک فلز يک ظرفیتی و یا دو ظرفیتی وجود دارد. پراکسید فلزات قلیایی و قلیایی خاکی به ترتیب دارای فرمول M2O2 و MO2 می باشند. پراکسید ها به دو دسته تقسیم می شوند:
^{1) پلی اکسید ها که با اسيد سولفوريک تولید اکسیژن می کنند.
2) هیپراکسید ها که با اسيد سولفوريک رقیق تبدیل به آب اکسیژنه می شوند. به این دسته نمک های آب اکسیژنه می گویند. از موارد استفاده آب اکسیژنه می توان به اثر سفید کنندگی در الیاف سلولزی و پارچه ها، ضدعفونی کنندگی و هم چنین تولید برخی از مواد شیمیایی اشاره کرد.}
خواص و موارد استعمال آب اکسیژنه
اگر بر روی محلول آب قدری از اجسام پایدار کننده مانند اسید فسفریک، اوره، اسید بنزوئیک و نظیر آن ها بیافزایند، عمل تخریب بسیار کند می‌گردد. آب اکسیژنه اثر میکروب کشی و بوبری دارد چنان که اگر یک تکه کالباس قرمز را درون ظرف محتوی آب اکسیژنه قرار دهیم پس از چند روز محتویات ظرف به طور کامل بی‌بو شده و بوی گندیدگی نمی‌دهد. آب اکسیژنه رنگ ها را نیز تخریب می‌کند به همین دلیل تکه کالباس درون ظرف بعد از مدّتی بی‌رنگ می‌شود. آب اكسیژنه هم در محیط اسیدی و هم در محیط بازی اكسنده‌ای بسار قوی است و آب اكسیژنه فقط در مقابل اكسنده‌های بسیار قوی مثل یون منفی MnO4-نقش كاهندگی دارد. محلول های رقیق یا 30% آب اكسیژنه، به طور وسیعی به عنوان اكسنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. عمل اكسایش به وسیله آب اكسیژنه در محیط اسیدی كند است، در حالی كه در محیط بازی  سریع است. تجزیه آب اكسیژنه به آب و O2 كه ممكن است به عنوان خود اكسایش در نظر گرفته شود، در محیط بازی با سرعت بیشتر انجام می‌شود، بنابراین بهترین روش برای از بین بردن مقادیر اضافی H2O2، گرما دادن آن در محیط بازی است. از آن جایی که آب اکسیژنه بوبر است در موقع معالجه زخم های بدبو مورد استعمال قرار می‌گیرد. هم چنین لکه شراب قرمز، خون، قهوه و غیره را هم می‌توان به وسیله آب اکسیژنه پاک نمود. در قرص های اریتزون 36% آب اکسیژنه به 64% اوره متصل است و چون این قرص ها را در دهان بگذارند، اکسیژن می‌دهد. پس هم میکروب های دهان را می‌کشد و هم دندان ها را سفید می‌نماید. بسیاری از خمیر دندان ها و سایر اجسامی که برای پاک کردن دندان ها به کار می‌رود در موقع استعمال تولید آب اکسیژنه می‌کنند و اکسیژن این آب اکسیژنه دندان را سفید می‌نماید. آب اکسیژنه در بی‌رنگ کردن شاخ، پشم گوسفند، پنبه، کتان، کنف، کاه، چوب، کاغذ، روغن، چربی، واکس، صابون، ابریشم، عاج، پر و غیره به کار می‌رود. رنگ بعضی لکه‌های صورت را هم آب اکسیژنه تخریب می‌کند. اگر موی سیاه را پس از شستن با کربنات سدیم(تا چربی آن برطرف شود) در محلول آب اکسیژنه بگذارند به رنگ روشن در می‌آید. اگر موی سیاه سر را با مخلوطی از 100گرم آب اکسیژنه 30% و چهار قطره محلول 25%آمونیاک تر نمایند و پس از 10 تا 20دقیقه با آب خالص و سپس با محلول اسید استیک‌دار بشویند، بور مایل به قرمز می‌شود. وجود آمونیاک از این جهت لازم است که آب اکسیژنه در حضور قلیاییها سریعتر اکسیژن می‌دهد و در نتیجه موها تندتر بور می‌شوند. مصرف مکرر آب اکسیژنه برای مو مضر است زیرا که مو را شکننده می‌نماید. در جنگ جهانی دوم آب اکسیژنه 85%برای اکسیداسیون سریع الکل در زیر دریایی ها و موشک ها مصرف می‌کردند. آب اکسیژن رقیق را برای قرقره کردن هم به کار می‌برند. 
آب اکسیژنه درمانی
هیدروژن پراکساید ( H2O2 ) یک مایع بی رنگی است که به آسانی با آب مخلوط می شود مخلوط حاصل را به ازون نسبت می دهند چون وقتی ازون در آب جوشانده شود تبدیل به هیدروژن پراکساید می شود و این ترکیب در غلظت های گوناگون استفاده می شود، غلظت 3٪ در آن برای زخم های پوستی و یا زخم های دهان مورد استفاده قرار می گیرد. مخلوط 6 درصد آن برای شستشوی موی سر استفاده می گردد.درجه ی غذایی هیدروژن پراکساید یک غلظت 35 درصد است که از آن در صنایع غذایی به عنوان یک ماده ی گندزدای غیرسمی استفاده می شود. آب اکسیژنه با غلظت 03/0 درصدی در یک محلول آب نمک نرمال برای بیماری های سیاهرگی مزمن و یا برای درمان پنومونیا و یا آنفلوآنزا بکار می رود تزریق داخل وریدی آب اکسیژنه همچنین به نظر می رسد که با تحریک تولید گلبول های سفید خون مثل لنفوسیت های T کمکی، به سیستم ایمنی کمک می کند. همین طور آب اکسیژنه با غلظت 03/0 درصد را می توان برای درمان آرتروزها و سایر حالات به داخل مفصل تزریق کرد. افزودن یک پیمانه از آب اکسیژنه 35درصد به یک وان محتوی آب گرم به درمان بیماری پزوریازیس (Psoriasis ) و عفونت های قارچی، سخت شدن عضلات و جوش ها کمک می کند البته در این مورد باید فرد مریض به مدت 20 دقیقه در داخل وان قرار داشته باشد و این عمل باید یک تا سه بار در هفته تکرار شود تا عفونت بهبود پیدا کند.
شناسایی آب اکسیژنه
در یک لوله آزمایشی که از قبل، چند سانتی‌متر مکعب محلول بی‌کرمات پتاسیم و قدری اسید سولفوریک رقیق ریخته‌ایم آب اکسیژنه می‌افزاییم در نتیجه رنگ آبی تند که بعدا تبدیل به سبز می‌شود، ظاهر می‌گردد. به همین طریق می‌توان وجود آب اکسیژنه را در اریتزن ثابت نمود. اگر بر روی محلول آب قدری از اجسام پایدار کننده مانند اسید فسفریک اوره اسید بنزوئیک و نظیر آن ها بیافزایند، عمل تخریب بسیار کند می‌گردد. آب اکسیژنه اثر میکروب کشی و بوبری دارد چنان که اگر یک تکه کالباس قرمز را درون ظرف محتوی آب اکسیژنه قرار دهیم پس از چند روز محتویات ظرف به طور کامل بی‌بو است و بوی گندیده نمی‌دهد. آب اکسیژنه رنگ ها را نیز تخریب می‌کند بهمین دلیل تکه کالباس درون ظرف بعد از مدّتی بی‌رنگ می‌شود. از آن جایی که آب اکسیژنه بوبر است در موقع معالجه زخم های بدبو مورد استعمال قرار می‌گیرد. هم چنین لکه شراب قرمز و خون و قهوه و غیره را هم می‌توان بوسیله آب اکسیژنه پاک نمود. در قرص های اریتزون آب اکسیژنه به اوره متصل است و چون این قرص ها را در دهان بگذارند، اکسیژن می‌دهد. پس هم میکروب های دهان را می‌کشد و هم دندان ها را سفید می‌نماید. بسیاری از خمیر دندان ها و سایر اجسامی که برای پاک کردن دندان ها به کار می‌رود در موقع استعمال تولید آب اکسیژنه می‌کنند و اکسیژن این آب اکسیژنه دندان را سفید می‌نماید. آب اکسیژنه در بی‌رنگ کردنشاخ، پشم گوسفند پنبه کنف، کاه، چوب کاغذ روغن ابریشم، عاج، پر و غیره به کار می‌رود. رنگ بعضی لکه‌های صورت را هم آب اکسیژنه تخریب می‌کند. اگر موی سیاه را پس از شستن با کربنات سدیم(تا چربی آن برطرف شود) در محلول آب اکسیژنه بگذارند به رنگ روشن در می‌آید. اگر موی سیاه سر را با مخلوطی از 100گرم آب اکسیژنه 30%و چهار قطره محلول آمونیاک تر نمایند و پس از 10 تا 20دقیقه با آب خالص و سپس با محلول اسید استیک‌دار بشویند، بور مایل به قرمز می‌شود. وجود آمونیاک از این جهت لازم است که آب اکسیژنه در حضور قلیایی ها سریعتر اکسیژن می‌دهد و در نتیجه موها تندتر بور می‌شوند. مصرف مکرر آب اکسیژنه برای مو مضر است زیرا که مو را شکننده می‌نماید. در جنگ جهانی آب اکسیژنه 85%برای اکسیداسیون سریع الکل در زیر دریایی ها و موشک ها مصرف می‌کردند. آب اکسیژن رقیق را برای قرقره کردن هم به کار می‌برند.

روش تهیه صنعتی آب اکسیژنه
1. فرایند خود اکسایش: از مشتقات آنتراکینون بر اثر واکنش با هیدروژن در مجاورت کاتالیزگر پالادیم به آنتراهيدروکينون تبدیل می شود. با عبور هوا از این ماده، محلول پراکسید هیدروژن 20%وزنی به دست می آید. 
2. روش الکتروليز: از الکتروليز محلول اسيد سولفوريک 50%وزنی یا محلول اسيد سولفوريک و سولفات گمونم با شدت جریان زیاد، پراکسو دی سولفات(و در نهایت از هیدرولیز آن پراکسید هیدروژن) در آند و هیدروژن در کاتد بدست می آید. پراکسید هیدروژن را در دمای بالا و فشار کم جداکرده و پس از تغلیظ سازی، محلول 30% وزنی بدست می آید. 
طرز شناسایی آب اکسیژنه
مقدار كمي از پودر MnO2 را در يك لوله آزمايش مي ريزيم و به آن قطره قطره آب اکسیژنه را اضافه مي كنيم كه بر اثر اين فرايند از لوله آزمايش حباب خارج مي شود. یک روش خوب برای شناسايي پراکسید هیدروژن استفاده از پرمنگنات در محیط اسیدی است. در شناسايي پراکسید هیدروژن به وسیله پرمنگنات باید مراقب باشیم تا دی اکسید منگنز به وجود نیاید. زیرا  MnO2 به صورت کاتالیزور عمل کرده و پراکسید هیدروژن را تجزیه می کند. جهت رفع این مشکل باید محلول به حد کافی اسیدی باشد و هم چنین پرمنگنات را خیلی آهسته به محلول پراکسید هیدروژن اضافه نمود. مقدار 1ميلي ليتر از محلول پتاسيم يديد را در يك لوله آزمايش ريخته ومحيط را اسيدي مي كنيم و به آن قطره قطره آب اكسيژنه اضافه ميكنيم تا رنگ محلول زرد يا قهوهاي شود وبا استفاده از معرف چسب نشاسته وجود يد را در محلول شناسايي مي كنيم رنگ محلول به رنگ آّبي و به علت نا پايداري به قهوهاي تيره تغيير رنگ ميدهد. مقداري پودر سولفات آهن را در آب مقطر حل مي كنيم وبعد محيط را اسيدي مي كنيم و به محلول آب اكسيژنه را اضافه مي كنيم و شناسا گر [Fe(CN)6] را به محلول اضافه مي كنيم تا رنگ محلول به رنگ آبي تغيير رنگ دهد.