آب اکسیژنه چیست؟
مقدمه:
آب اکسیژنه ( یا همان پراكسيد هيدروژن) ماده ی است با خصوصيات و كاربردهاي متفاوت؛ این ماده در صنايع كاغذسازي، بهداشتي، دارويي، نظامي، هوا فضا، رنگ و صنايع مختلف ديگر كاربرد دارد و علت گستردگي كاربرد آن در صنایع مختلف، مربوط به خواص ویژه طبق جدول شماره 1 و غلظت هاي متفاوت اين ماده می باشد. این ماده شیمیائی در داخل کشور با گریدهای صنعتی و غذایی مختلف با درجه خلوص30% الی 70% بکار برده می شود.
خواص فیزیکی و شیمیایی آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید)
در جدول زیر مشخصات و ویژگی های کامل اب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید) آمده است.
مشخصه |
مقدار |
نام آیوپاک |
پراکسید هیدروژن |
شماره شناسایی |
1-84-7722 |
فرمول مولکولی |
H2O2 |
جرم مولی |
34.0147 g/mol |
شکل ظاهری( گرید50-35%) |
محلول بیرنگ در آب |
بو |
کمی تند |
چگالی |
20°C , 30percent 1.110 (g/cm3)x |
دمای ذوب |
-0.43 °C, 273 K, 31 °F |
دمای جوش |
150.2 °C, 423 K, 302 °F |
عدد اسیدی |
11.75 |
ویسکوزیته |
1.245 c (20 °C) c |
حلالیت در آب |
امتزاج پذیر |
حلالیت |
محلول در آب ، اتر و الکل – نامحلول در هیدروکربنهای سبک |
کاربردهای آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید)
در جدول ذیل کاربردهای جهانی آب اکسیژنه با گریدهای مختلف در صنایع مصرف کننده آورده شده است.
ردیف |
کاربردها |
گرید(درصد) |
در خلوص (%) |
1 |
صنعت شیمی و پتروشیمی |
صنعتی |
30% الی 70% |
2 |
صنایع آرایشی، بهداشتی و دارویی و پزشکی |
دارویی |
35% الی 50% |
3 |
صنایع غذایی |
غذایی |
35% الی 50% |
4 |
صنایع کاغذ و کاغذ سازی |
صنعتی |
35% الی 50% |
5 |
صنایع نساجی و رنگرزی |
صنعتی |
35% الی 50% |
6 |
صنایع آبکاری |
صنعتی |
35% الی 50% |
7 |
صنعت متالوژی |
صنعتی |
35% |
8 |
صنایع رنگ |
صنعتی |
– |
9 |
صنعت الکترونیک |
صنعتی |
30% الی 32% |
10 |
تصفیه آب و پساب |
صنعتی |
35% |
11 |
سوخت موشک |
صنعتی |
90% |
درخصوص کاربردهای آب اکسیژنه و نحوه استفاده در هر یک از صنایع 11 گانه فوق بر روی لینک زیر کلیک نمایید:
روش تهیه آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید)
نزديك به 90% آب اكسيژنه توليدي در دنيا از مي باشد. به عبارتی تمامي توليد تجاري اين ماده از طريق اتواکسيداسيون صورت مي گيرد و روش هاي ديگر تقریبا” منسوخ گرديده اند . به طور کلي مي توان گفت که اين واکنش بر طبق نمودار زير صورت مي گيرد:
در این روش آلکیل آنتراکینون در حضور کاتالیزور پالادیوم هیدروژنه شده و به آنتراهیدروکینون تبدیل می گردد این ماده نیز مجددا” در حضور اکسیژن هوا به آلکیل آنتراکینون و آب اکسیژنه تبدیل می شود.
در زیر تصویری شماتیک از یک کارخانه آب اکسیژنه به تصویر گذاشته شده است.
نام های آب اکسیژنه:
اب اکسیژنه در جوامع و کشورهای مختلف دارای اسامی متعددی است مثلا در کشور ایران علی رغم نام بین المللی آن که هیدروژن پراکساید می باشد اسامی دیگری مثل آب اکسیژن و هیدروژن پراکسید مورد استفاده قرار می گیرد.
بعضی از اسامی آب اکسیژنه و رسم الخط آن در کشورهای مختلف در ذیل آمده است:
بيروكسيد الهيدروجين , فوق أكسيد الهيدروجين , الماء الأكسجيني , ماء الأوكسجين
Hydrogen peroxide , Dioxidane Oxidanyl , Perhydroxic acid , Hidrojen peroksit , Hidrogen peroksid , peroxide , гидроген , гидроген , Суутек перекиси , Сутегі асқын , წყალბადის , ეჟანგი , ջրածնի պերօքսիդ
خطرات آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید):
تاثیرات بحرانی بالقوه روی سلامتی:
بسیار خطرناک در صورت تماس پوستی (حساسیت زا)، تماس چشمی (حساسیت زا). خطرناک در صورت تماس پوستی (خورنده، نفوذ کننده)، تماس چشمی (خورنده)، در صورت بلع . کمی خطرناک در صورت استنشاق (محرک شش). مایع یا اسپری می تواند بافت را تخریب کند بخصوص روی غشای مخاطی چشم ها، دهان و محفظۀ استنشاق. تماس پوستی می تواند سوختگی ایجاد کند. استنشاق اسپری ممکن است باعث ایجاد حساسیت شدید در محیط استنشاق مانند سرفه، خفگی یا تنگی نفش شود. تاثیر طولانی مدت، سوختگی در پوست و زخم ایجاد می کند. تاثیر طولانی مدت می تواند حساسیت در تنفس ایجاد کند. سوختگی چشم ها از طریق سرخ شدن، آبریزش و خارش قابل تشخیص است. سوختگی پوست از طریق خارش، رد افتدان، یا در مواقعی تاول قابل تشخیص است.
آب اکسیژن می تواند ریه ها را تحریک کند . تماس های مکررممکن است سبب بروشیت شود که با سرفه ، خلط وکوتاهی تنفس همراه است . تماس طولانی مدت گاهی باعث سفیدی موقت پوست و احساس سوزش می شود . غلظتهای بالاترمی تواند سبب راش پوستی قرمزی و تاول شود .
کمک های اولیه:
تماس چشمی:
در صورت وجود لنز در چشم آن را بر دارید. در صورت تماس به سرعت چشم ها را با مقدار زیادی آب برای حداقل 15 دقیقه شستشو دهید. آب سرد ممکن است بهتر باشد. سریعا تحت معالجه پزشکی قرار بگیرید.
تماس پوستی:
در صورت تماس، به سرعت محل را با مقدار زیادی آب برای حداقل 15 دقیقه شستشو دهید و لباس ها و کفش های آلوده را در بیاورید. پوست حساسیت داده را با پماد پوشش دهید. از آب سرد استفاده کنید. لباس ها و کفش ها را قبل از پوشیدن بخوبی بشورید. سریعا تحت معالجه پزشکی قرار بگیرید.
تماس های پوستی جدی:
با صابون ضد عفونی کننده بشورید و پوست آلوده را با کرم ضد باکتری پوشش دهید. سریعا تحت معالجه پزشکی قرار بگیرید.
استنشاق:
در صورت استنشاق سریعا به هوای تمیز بروید. در صورت عدم توانایی به تنفس، از تنفس مصنوعی دهان به دهان استفاده شود. اگر تنفس دشوار است اکسیژن بدهید. سریعا تحت معالجه پزشکی قرار بگیرید.
استنشاق جدی:
قربانی را سریعا به ناحیه امن ببرید. لباس های تنگ مثل یقه، کراوات، کمر بند و یا مچ بند قربانی را شل کنید. اگر تنفس دشوار باشد اکسیژن بدهید. اگر قربانی نفس نمی کشد به او تنفس دهان به دهان بدهند. اخطار: زمانی که کسی می خواهد تنفس دهان به دهان بدهد ممکن است خطراتی او را تهدید کند اگر مواد تنفس شده سمی، عفونی یا خورنده باشد. سریعا تحت معالجه پزشکی قرار بگیرید.
بلع: هرگز قربانی را مجبور به استفراغ نکنید مگر اینکه پزشک معالج صلاح بداند. هرگز چیزی را در دهان فرد ناهوشیار قرار ندهید. لباس های تنگ مثل یقه، کراوات، کمر بند و یا مچ بند قربانی را شل کنید. در صورت مشاهده علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.
موضوعات مرتبط: اب اکسیژنه و تعاریف
تاريخ : دوشنبه بیستم آذر ۱۳۹۶ | 7:58 | نویسنده : |